Hoe ga jij om met geven en ontvangen? Geef je vaak zonder iets terug te verwachten, of ben je meer van ‘voor wat, hoort wat’? Hoe beïnvloeden deze keuzes jouw relaties en werk? Hoe afhankelijk is jouw organisatie van formele afspraken en contracten? Is er nog ruimte voor vertrouwen?

Ik deed antropologisch onderzoek en reisde af naar twee uitersten op onze planeet: naar het bedrijfsleven van Silicon Valley en naar Mongoolse herders op de steppevlakte. De drijvende kracht achter mijn onderzoek was een simpele, maar diepe vraag: hoe geven en ontvangen mensen in verschillende werelden?

Al vele eeuwen zijn Mongoolse herders en vele andere volkeren verwikkeld in relaties van wederkerigheid. Wederzijdse afhankelijkheid zorgt voor lange termijn relaties die voornamelijk op vertrouwen gebaseerd zijn. Dat is een fundamenteel ander systeem dan de markteconomie waar wij in opgroeien en waarvan Silicon Valley een belangrijk centrum is. Wij leven in een wereld van boter bij de vis, dichtgetimmerde contracten en van tikkies. Hoewel dat vaak duidelijkheid schept, raakt er misschien ook iets verloren. Ik ging op zoek naar: kan het ook anders? Door middel van een aantal reisverhalen neem ik je mee naar deze bijzondere plekken.

In the fall of 2024, I went on what has been probably one of my most extraordinary journeys so far. I visited the community of Damanhur in Italy. Damanhur is a spiritual and ecological community, located in the hills of Northern Italy, north of Turin. This community, often described as a utopian experiment, was founded in the 1970s and has developed into a blossoming network of ecovillages with a strong focus on spirituality, art, and sustainable development. Damanhur is both a physical place and a philosophy that is all about mutual connection, esoteric knowledge and a holistic way of life. Damanhur has a great, spiritual purpose.

Apart from the fact that I had never had to rely this heavily on my anthropologist eyes, these people and this place have deeply touched my heart. It was special, complicated, confusing, and strikingly beautiful. As the Damanhurians themselves like to put it: Damanhur is complex. After their first trip to India, you hear most travelers and anthropologists sigh: “I can’t tell you what it was like, India is just indescribable, you love it and hate it at the same time.” After my 10-day visit to Damanhur I experienced the same confusion and culture shock, though magnified. Damanhur is utopian. And utterly concrete. Above all, Damanhur is many things. Strange. Strikingly beautiful. Complex. This complexity derives from the fact that you can look at Damanhur in so many ways. In this article I will look at Damanhur with the eyes of an anthropologist, and from different perspectives.

Next, I will share my lessons learned from Damanhur that can benefit our organizations and society as a whole. Because there’s so much that we can learn from tribes all over the world and because Damanhur has discovered so much about building tribes and reaching goals.

In het najaar van 2024 maakte ik misschien wel een van mijn meest bijzondere reizen. Ik bezocht de leefgemeenschap Damanhur in Italië. Damanhur is een spirituele en ecologische gemeenschap gelegen in de heuvels van Noord-Italië, ten noorden van Turijn. Deze gemeenschap, vaak omschreven als een utopisch experiment, is in de jaren ‘70 opgericht en groeide uit tot een bloeiend netwerk van eco-dorpen met een sterke focus op spiritualiteit, kunst, en duurzame ontwikkeling. Damanhur is zowel een fysieke plek, als een levensfilosofie die draait om wederzijdse verbinding, esoterische kennis en holistisch leven. Damanhur heeft een groots spiritueel doel.

Naast dat ik nergens mijn antropologen ogen zó hard nodig heb gehad, ben ik door de mensen en deze plek diep in mijn hart geraakt. Het was bijzonder, ingewikkeld, verwarrend en wonderschoon. Zoals de Damanhurianen zelf zeggen: Damanhur is complex. Reizigers en antropologen verzuchten vaak na hun eerste India reis: 'Ik kan je niet vertellen hoe het was, India is gewoon niet na te vertellen, you love it and you hate it'. Ik had deze verwarring en cultuurshock in het kwadraat, na mijn tiendaags bezoek aan Damanhur. Damanhur is utopisch. En uiterst concreet. Damanhur is bovenal veel. Vreemd. Wonderschoon. Complex. Die complexiteit komt omdat je Damanhur op veel manieren kunt beschouwen. Hieronder beschouw ik Damanhur met antropologische ogen vanuit verschillende perspectieven.

Vervolgens trek ik lessen voor organisaties en samenleving uit Damanhur. Omdat we zoveel kunnen leren van tribes overal op de wereld en Damanhur zo veel ontdekkingen heeft gedaan over het bouwen van tribes en het behalen van doelen.

Friluftsliv, letterlijk vertaald als "leven in de open lucht," is meer dan alleen een outdoor activiteitenpakket in Noorwegen; het is een diepgewortelde levensfilosofie die de kern raakt van de Noorse identiteit. Deze zomer trok ik door Noorwegen. Eerlijk gezegd dacht ik dat ik deze reis vooral zou genieten van natuur, outdooractiviteiten...

Vertel me hoe je vakantie viert en ik vertel je wie je bent. Een magnifiek boek. Grand Hotel Europa van Ilja Pfeiffer. Naast indringende romances en veel prachtige verhaallijnen is het boek een aanklacht tegen het massatoerisme. Het thema (een van vele lijnen...) dat Pfeiffer beschrijft is dat van een Europa...

Ken je dat? Plekgedoe. Het spel van macht en positie. Ranking. Soms helder. Meestal subtiel, onuitgesproken en lastig te doorgronden voor nieuwkomers. Een nieuw staflid in een huisartsenpraktijk gaat in de maandelijkse bijeenkomt in het midden van de lange tafel zitten. Waarop dokter Bastiaan die er al twintig jaar bij is,...

In het boek Da's gek gaat het veel over het je kunnen verplaatsen in de ander. In de schoenen van je medemens gaan staan. Op zijn of haar landkaart lopen. Maar dat is niet zo eenvoudig. Ons brein houdt nu eenmaal van 'symmetrie' 'hetzelfde' 'herhaling' en 'repeterende patronen'. En daar kunnen...

In hun drang naar inclusie en gelijkheid zijn organisaties soms te steriel en krampachtig, ziet antropoloog Danielle Braun. Geef vooral ook ruimte aan oprechte verwondering of afkeuring, zegt ze, stop dat niet weg. Bovendien is streven naar gelijkheid mooi, maar is het ontkennen van verschil evengoed pijnlijk zoals ze ook zelf...

Vanuit een antropologisch perspectief spelen verhalen een cruciale rol in de menselijke samenleving. Antropologie richt zich op het begrijpen van menselijk gedrag, overtuigingen, gebruiken en interacties. Verhalen zijn een essentieel onderdeel van deze culturele dynamiek. Met onze verhalen geven we door wat van belang is en wat wel en geen betekenis...

Aan een klein huisje bij een magisch mooi meer woonden twee prachtige vrouwen, Waarheid en Verhaal. Op een dag hadden ze een gesprek over wie van hen het mooiste was en het meeste impact zou hebben. Ze besloten er een wedstrijd van te maken. Om beurten zouden ze het dorp in...

Ken je dat? Je gaat naar een begrafenis van iemand die je zelf niet zo goed kent. De moeder van een lieve collega bijvoorbeeld. En toch... word je zelf ook verdrietig. Omdat je meeleeft met je collega. Maar ook omdat je als het ware ingezogen wordt in het energieveld van verdriet....

Als de hangmat verveelt. Het terras alweer een terras is. De wachtrij voor de St. Pieter heel lang is. Je vliegreis nog drie films duurt. Gebruik je tijd dan eens om je antropologische blik te trainen. Gewoon omdat het leuk is. En die verheffende inzichten kun je na je vakantie weer...

Mensen zijn tribale wezens. We leven eigenlijk het liefste in groepen van zo’n 150 mensen maximaal. Daar kennen we elkaar nog bij naam en hebben we zicht op waar ons eten vandaan komt en wie we wel en niet kunnen vertrouwen. We leven echter inmiddels al lang in veel groter verband....

'Wees goed voor je ziel' is de titel van een boek van antropoloog Reimar Schefold. Schefold verbleef twee jaar bij de Sadkuddei, een geïsoleerde en traditioneel levende stam op de Mentawai eilanden, voor de kust van Sumatra - Indonesië. In het leven van de Sadkuddei spelen geesten, voorouders en verbinding met...

Duizelt het je ook? Verandering op verandering in de samenleving en in organisaties? Vanzelfsprekendheden die altijd zo heel gewoon leken en nu onder druk staan. Dat je vrolijk op vliegvakantie kunt gaan en je koffer dan ook aankomt. Je huis warm kunt stoken in de winter. Dat als je ziek wordt,...

Waar mag je aankomen? Over cultural appropiation is veel te doen. Hiermee wordt bedoeld het op een onrespectvolle manier toeëigenen van culturele of religieuze uitingen van een groep mensen of volk voor je eigen plezier of commercieel gewin. Bewustwording over culturele toeëigening werd bespreekbaar gemaakt, toen op een modeshow een model...

Nederlanders houden over het algemeen van direct zijn. In onze samenleving gaan we ervan uit dat directheid prettig is. We geven snel feedback in de ogen van veel buitenlanders. Toch zeggen ook wij niet alles. Wat je op tafel legt en wat je ontkent of er een beetje besmuikt over doet,...

'Er is hier een roze olifant in de kamer' zeggen we als je een stroperige MT-vergadering achter de rug hebt en niemand durft te benoemen dat eigenlijk de teamleider niet lekker functioneert. Of als het paasontbijt met de schoonfamilie echt niet leuk was, omdat oom Bert seksistische grappen blijft maken en...

Door: Dr. Danielle Braun, antropoloog, LHBTIQ+ activist uit de oude en nieuwe tijd. Op de Pride Walk, kon Stichting de Roze Leeuw niet meelopen dit jaar. De standpunten over trans-personen, transseksualiteit*, gaven te veel commotie binnen de lhbtiq+ beweging. De Rutgerstichting geeft op lagere scholen seksuele voorlichting, waarin ook trans zijn...

Joris Luyendijk schreef een boek. Over mannen zoals hijzelf. Mannen met 7 vinkjes. Witte, hetero, hoogopgeleide mannen met nog een aantal privileges. Vervolgens ontploft opinie Nederland. Op twitter verenigen activistisch, anti-rascistisch, feministisch, intersectionalistisch links zich met anti-woke, anti-zeur, diversiteitsmoe rechts: Joris moet down. Op Linked In en in de krant is...