Breng vertrouwen terug in het hart van onze samenleving - column DFT 24 mei
Wantrouwen
Onze samenleving raakt dolgedraaid door wantrouwen. We hebben muren en systemen gebouwd waarin groepen mensen met namen als risk manager, kwaliteitsfunctionaris, inspecteur, visitatiecommisaris, elkaar de maat nemen om te kijken wat er níet goed gaat. Vanuit het idee dat de meeste mensen een innerlijke drive hebben om de wereld en hun naasten pootje te lichten. In organisaties is dat wantrouwen ver doorgevoerd in tijdschrijfsystemen, paarse krokodillen checklists en eindeloze controlerende managementlaagjes.
Vertrouwen is breekbaar
Vertrouwen is een breekbaar ding. Ons oerbrein is gemaakt op detectie van gevaar. Om te checken of er geen sabeltandtijger voor de grot staat als je net een mammoet wil gaan vangen. Teleurstellingen onthouden we beter dan de keren dat samenwerken of de liefde wel fijn verliep. We vertellen onze kleinkinderen meer over de nare baas dan over de stimulerende manager. Als je grote liefde je heeft bedrogen slaan onze hersenen het verraad op, en niet de fantastische negen jaar rozengeur ervoor. Ook ik had mij voorgenomen na een vervelend afscheid van een samenwerkrelatie, om nooit meer op iemand buiten mijzelf te vertrouwen in werksetting.
We leiden onder wantrouwen
We maken een teflonlaagje, trekken een Agu-regenpakje aan, om niet opnieuw gekwets en bedrogen te worden. Dat is tijdelijk hoogst doeltreffend. Werkt prima bij twitterscheldkannonades. Geef rust in het leven. Geeft ogenschijnlijk minder fraude en bedrog in organisaties en in de samenleving. Maar op de lange duur verstikt zo'n regenpak. Maakt het eenzaam. Omdat de liefde en de 'meeste mensen deugen' momentjes niet meer binnenstromen. Als de samenleving een teflonlaag bouwt, ontstaan er uiteindelijk toeslagenaffaires, huisuitzettingen van terminaal zieken, asielprocedures van tien jaar en een universitair systeem op kinderachtig mavo-3-weer-een-werkgroepjes niveau. Ik kom beroepsmatig veel in organisaties en hoor overal de zucht van ellende door het wantrouwen. Zie mensen bezwijken onder de druk van drie managementlagen. Ik hoor ervaren professionals klagen als kinderen, omdat ze geen regelruimte hebben. Ik zie jongeren in de samenleving naar adem snakken en wanhopig zoeken naar een plek waar ze gewenst zijn zónder dertig bewijzen van hoogbegaafd overpresteren op twaalfjarige leeftijd. Waar ze welkom zijn, gewoon, met hun hele hebben en houwen.
Vertrouwen is een verstrekkende keuze
Ik durf weer. Een klein aantal mensen in mijn leven te omarmen. Als vriendin. Samenwerkingspartner. Vaste leverancier. Het is verwarmend en helend. Vertrouwen komt- en gaat niet vanzelf. Er zit een geluksfactor bij. Mensen op je pad tegenkomen die de moeite waard zijn om het weer te proberen. Maar het is niet alleen een toevalstreffer, maar ook gewoon hard werken. Bewust je regenpakje uit trekken. Je hand uitsteken en zeggen 'zullen we samen dansen'. Vechten tegen de bierkaai van de samenleving maakt moe. David en Golliath is een prachtig verhaal maar niet voor iedereen weggelegd. Ik heb besloten daar niet op te wachten, maar in mijn eigen kring te vertrouwen en vertrouwen te schenken. Als directeur in mijn eigen bureau niet teveel te controleren. Uit te gaan van het goede met samenwerkingspartners. Vriendschap en liefde als groot cadeau te omarmen. Er zijn namelijk helemaal niet zoveel sabeltandtijgers meer.
